Ceremoniał letnich Igrzysk Olimpijskich

Ceremoniał olimpijski

Oto nastał czas XXXII Letnikch Igrzysk Olimpijskich, które są rozgrywane w Tokio w Japonii. Zajmijmy się ceremoniałem olimpijskim, który jest najbardziej rozbudowanym ceremoniałem sportowym. Jego podstawy stworzył baron Pierre de Coubertin, który zaprojektował oprawę̨ inauguracji pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w Atenach w 1896 roku. [1]

Kolejni organizatorzy rozbudowywali ceremonię. Obecne ceremonie są nam znane: jest sztafeta z pochodnią olimpijską, zapaloną w Olimpii i znicz olimpijski, który płonie przez całe igrzyska. Mamy medale olimpijskie, a defiladę podczas otwarcia otwiera reprezentacji Grecji, a kończą gospodarze Igrzysk. Zobaczmy, jakie zmiany wprowadzano na kolejnych igrzyskach olimpijskich.

Pierwsze Igrzyska Olimpijskie

Igrzyska I Olimpiady zostały zorganizowane w Atenach w 1896 roku. Wtedy wykonano po raz pierwszy hymn olimpijski. Autorem słów był grecki poeta Kostis Palamas (gr. Κωστής Παλαμάς) , natomiast muzykę skomponował grecki kompozytor Spiridon Samaras (gr. Σπυρίδων Φιλίσκος Σαμάρας). Od XVIII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 roku hymn jest stałą częścią ceremoniału olimpijskiego.

Medale wręczane są od Igrzysk III Olimpiady w Saint Louis w 1904 roku. Kolory medali to: pierwsze miejsce – złoty, drugie miejsce – srebrny, trzecie miejsce – brązowy.

Defilada reprezentacji narodowych po raz pierwszy odbyła się podczas Igrzysk IV Olimpiady w Londynie w 1908 roku.

Symbol olimpijski

Symbol olimpijski, czyli pięć kółek olimpijskich w kolorach (niebieskim, żółtym, czarnym, zielonym i czerwonym) został zaprojektowany w 1913 roku przez Pierre’a de Coubertin. Według Karty Olimpijskiej – pięć splecionych ze sobą kół jednakowej średnicy symbolizuje unię pięciu kontynentów oraz spotkanie sportowców z całego świata na Igrzyskach Olimpijskich, a ponadto: pokój, braterstwo i uniwersalizm olimpijski. [2]

Przysięgę olimpijską po raz pierwszy złożył belgijski szermierz Victor Charles Gustave Boin podczas uroczystego ślubowania w trakcie otwarcia Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku. Tekst pierwszej przysięgi olimpijskiej napisał Pierre de Coubertin. Sędziowie składają przysięgę olimpijską od 1972 roku a trenerzy od 2012.

Flaga olimpijska

Flaga olimpijska po raz pierwszy została wciągnięta na stadionie podczas Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii w 1920 roku.

Podczas Igrzysk VIII Olimpiady w Paryżu w 1920 roku przy ceremonii zamknięcia podniesiono trzy flagi – Grecji, aktualnego gospodarza igrzysk oraz kraju, który będzie organizował kolejne igrzyska.

Pierwszy raz znicz olimpijski zapłonął podczas Igrzysk IX Olimpiady w Amsterdamie w 1928 roku. Również od tych Igrzysk defiladę otwiera reprezentacja Grecji, a kończy ekipa gospodarza igrzysk.

W 1932 roku podczas  Igrzysk X Olimpiady w Los Angeles wprowadzono trójpoziomową trybunę zwycięską. Po raz pierwszy odegrano hymn narodowy kraju zwycięzcy oraz wprowadzono zwyczaj wciągania na maszt flag narodowych z krajów medalistów.

Ogień olimpijski

Ogień olimpijski został zapalony w Olimpii w Grecji i sztafetą olimpijską został przeniesiony do miejsca Igrzysk. Pierwszy raz nastąpiło to podczas Igrzysk XI Olimpiady w Berlinie w 1936 roku. Zastosowano też pierwsze znaki graficzne, identyfikujące poszczególne dyscypliny olimpijskie.

Igrzyska XVI Olimpiady w Melbourne w 1956 roku były pierwszymi Igrzyskami, gdzie po raz pierwszy zawodnicy podczas ceremonii zamknięcia igrzysk szli wszyscy razem. Nie byli podzieleni na poszczególne narodowe reprezentacje. Miało to symbolizować świat bez wojen i przyjaźń.

Na 54. sesji MKOl w Tokio w 1958 r. utwór Samary zatwierdzono jako oficjalny hymn olimpijski Od XVIII Igrzysk Olimpijskich w Tokio w 1964 roku hymn jest stałą częścią ceremoniału olimpijskiego.

Igrzyska XX Olimpiady w Monachium w 1972 roku miały pierwszą oficjalną maskotkę zatwierdzona przez MKOl. Był nim stylizowany pies jamnik „Waldi”.

Od Igrzysk XXVIII Olimpiady w Atenach w 2004 roku na awersie medalu olimpijskiego Nike leci na stadion Panathinaikos przynosząc zwycięstwo najlepszemu sportowcowi. Zmiana ma odzwierciedlać grecki charakter igrzysk, zarówno pod względem ich pochodzenia, jak i ich odrodzenia.

Igrzyska XXXII Olimpiady w Tokio zostają przełożone na 2021 rok ze względu na pandemię koronawirusa. Poza tym podczas Igrzysk zostaje zmieniona zostanie ceremonia wręczania medali. Medale zostaną przyniesione na tacy i sportowiec sam sobie weźmie i zawiesi na szyi.

I jeszcze prawa należne do MKOI
Symbol olimpijski, flaga, motto, hymn, a także określenia – „Igrzyska Olimpijskie”
i „Igrzyska Olimpiady”, ogień i pochodnia są traktowane jako „dobra olimpijskie”, do których prawa należą wyłącznie do MKOl.

Aktualny opis ceremonii olimpijskich, obowiązujący wszystkich organizatorów i uczestników igrzysk, zawarty jest w statucie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego

Źródła:

[1] Wojciech F. Szymczak: Etykieta w biznesie i administracji publicznej z elementami protokołu dyplomatycznego. Warszawa 2018 (dodruk 2019), s 54-55

[2] https://olympics.com/ioc/olympic-rings [dostęp: 23.-7.2021]

Strona Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego: https://olympics.com/ioc/overview

informacje dotyczące wprowadzanych zmian w ceremoniach – zobacz: https://olimpijski.pl/edukacjapkol/zainspiruj–sie/strefa-wiedzy/ [dostęp 23.07.2021]

Edward Zawadzki: Protokół i ceremoniał sportowy. Warszawa 2006