Nazwy państw i ich mieszkańcy – Azja

Niektóre nazwy państw lub ich obywateli nastręczają nam różne trudności. O ile w kontaktach z przedstawicielami różnych państw przy okazji relacji służbowych, podczas międzynarodowych konferencji czy spotkań o ile w języku angielskim/francuskim/hiszpańskim nazwy krajów i ich mieszkańcy nie będą stanowiły problemu, to w języku polskim bywa to różnie.

Wśród krajów azjatyckich znane nam są Chiny z obywatelami Chinką, Chińczykiem (przymiotnik: chiński); Arabia Saudyjska: Saudyjczyk i Saudyjka, Saudyjczycy (przymiotnik: saudyjski); Gruzja: Gruzin i Gruzinka (przymiotnik: gruziński). To znamy i stosujemy.

Lecz jak będzie z nazwami i odmianami w różnych innych przypadkach dotyczących krajów azjatyckich i ich mieszkańców (obywateli)? Oto kilka przykładów:

Czy wiemy jaka jest pisownia obywateli Brunei (Państwa Brunei Barussalam)? Otóż obywatelami tego państwa będzie Brunejczyk, Brunejka (Brunejczycy) a przymiotnikiem brunejski. Obywatelami Republiki Sri Lanki będą: Lankijczyk, Lankijka (Lankijczycy) a przymiotnikiem oczywiście lankijski.

Przy Republice Indii dopuszczalna jest dwojakiego typu pisownia. Z jednej strony będzie to Indus (dawna forma odnosząca się do Indii Brytyjskich), Induska, (Indusi) oraz Hindus, Hinduska (Hindusi), natomiast przymiotnik dotyczący zagadnień państwowych to ani hinduski (dotyczy sfer kulturowych czy religijnych), ani wychodzący z użycia induski, ale indyjski.

Obywatelami Zjednoczonych Emiratów Arabskich będą: Emiratczyk, Emiratka (Emiratczycy) a przymiotnikiem emiracki. Natomiast w Królestwie Bahrajnu popranymi nazwami będzie zarówno Bahrańczyk, Bahranka (Bahrańczycy) jak też Bahrajńczyk, Bahrajnka (Bahrajńczycy) z dwojaką też pisownią przymiotnikową: bahrański, bahrajński.

Kłopot mogą też sprawiać nazwy obywateli Ludowej Republiki Bangladeszu, gdzie obywatelami będą: Banglijczyk, Banglijka (Banglijczycy), a przymiotniki to bangladeski, banglijski.W Królestwie Bhutanu będą Bhutańczyk, Bhutanka (Bhutańczycy), a przymiotnik bhutański.

Zwróćmy uwagę na pisownię obywateli i mieszkańców wybranych państw Azji Środkowej. W takich krajach jak Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan, czy Uzbekistan posiadających w nazwie perski sufiks „-stan” oznaczającego kraj, czyli Kirgistan to kraj Kirgizów. Jednak w oficjalnej pisowni obywateli tych krajów nie używamy słów związanych z narodowością jak Kirgizi, Tadżycy, Turkmeni czy Uzbecy. I należy tu oddzielić – jak też w innych sytuacjach – mieszkańców narodowości od nazw obywateli danego kraju:

• Kirgistan: Kirgistańczyk, Kirgistanka, przym. kirgistański, kirgiski,
• Tadżykistan: Tadżykistańczyk, Tadżykistanka przym. tadżykistański, tadżycki,
• Turkmenistan: Turkmenistańczyk, Turkmenistanka, przym. turkmenistański, turkmeński,
• Uzbekistan: Uzbekistańczyk, Uzbekistanka, przym. uzbekistański, uzbecki.

Jedynie przy Kazachstanie – poza podobnymi nazwami obywateli (Kazachstańczyk Kazachstanka) w przymiotniku dopuszczalne są trzy wersje: kazachstański, kazachski oraz kazaski.

Ale już obywatelem Mongolii nie będzie Mongolczyk, lecz Mongoł, Mongołka (l. mn. Mongołowie). Również inny sposób odmiany nazw obywateli będzie przy Kambodży, czyli Kambodżanin, Kambodżanka.

No i na deser chyba najtrudniejsze do pisowni obywatele Birmy, której obecna oficjalna nazwa brzmi Mjanma (Republika Związku Mjanmy). Otóż obywatelami tego państwa są Mjanmańczyk, Mjanmajka (Mjanmańczycy) ale też cały czas dopuszcza się używanie Birmańczyk, Birmanka (Birmańczycy). Podobnie jeśli chodzi o przymiotniki, gdyż równolegle funkcjonują mjanmański i birmański.

Źródła:

Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, wyd. III zaktualizowane, Warszawa 2015; http://www.gugik.gov.pl/aktualnosci/2017/nowe-wydanie-urzedowego-wykazu-nazw-panstw

komunikaty Rady Języka Polskiego.

Zdjęcia flag: Wikipedia, Public Domain