Święta niepodległości

Święta niepodległości a dyplomacja

Ambasady krajów, które obchodzą święta niepodległości własnych krajów, organizują koktajle i przyjęcia dla innych członków korpusu dyplomatycznego. Organizatorzy zapraszają na nie znamienite osobistości nauki i kultury kraju – siedziby ambasady. Jest też tradycją iż placówki dyplomatyczne przesyłają sobie wzajemnie karty wizytowych z życzeniami z okazji święta narodowego danego kraju. Istnieje również zwyczaj wysyłania kwiatów czy upominków z dołączonymi wizytówkami, na których dopisane są tajemnicze litery p.f.F.A., czyli pour féliciter Fête National, co w tłumaczeniu oznacza życzenia z okazji święta narodowego). [1]

Historia święta niepodległości w Polsce

Corocznie 11 listopada w Polsce obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości. Zostało ono ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 roku. Data 11 listopada została wybrana w związku z zakończeniem I wojny światowej i zawarciu rozejmu w Comiègne, jak też ówczesnymi wydarzeniami w Polsce. 10 listopada 1018 z Magdeburga do Warszawy przybywa Józef Piłsudski. W dniu 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu, co uznano za datę odzyskania pełnej niepodległości.

A jak to było wcześniej? W latach od 1919 do 1936 r. rocznicę odzyskania niepodległości Polacy świętowali głównie w Warszawie, a samo święto miało charakter wojskowy (szczególnie po zamachu stanu w maju 1926 r.). Uroczystości obchodzono zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11 listopada. Pierwsze uroczyste obchody odbyły się 14 listopada 1920 roku. W tym dniu Józef Piłsudski – w dowód jego zasług jako Wodza Naczelnego w wojnie polsko-bolszewickiej – został uhonorowany otrzymując buławę marszałkowską.

W okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej w latach 1939 – 1944 obchody Święta 11 listopada były zakazane. Jednak Polacy obchodzili  je w konspiracji. Rządy komunistyczne zniosły Święto Niepodległości. Od 1945 roku komuniści wprowadzili Narodowe Święto Odrodzenia Polski, celebrowane 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN.

Święto niepodległości współcześnie

Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez Sejm PRL ustawą z 15 lutego 1989 pod nazwą „Narodowe Święto Niepodległości”. 11 listopada 1997 Sejm podjął uchwałę, w której składał hołd pamięci wszystkim Rodakom, którzy dla wolnej Polski pracowali, walczyli i ginęli. [2]

Obecnie Święto celebrowane jest przez władze państwowe podczas ceremonii przed Grobem Nieznanego Żołnierza. Możemy wówczas zaobserwować elementy ceremoniału wojskowego, które stały się częścią ceremoniału państwowego, m.in.: składanie raportu, odprawę̨ wart, przemarsz wojsk w formie defilady pododdziałów reprezentacyjnych (Wojska Polskiego, Straży Granicznej i Policji), salut artyleryjski dwunastu salw armatnich podczas podnoszenia flagi państwowej na maszt. [3] W całym kraju odbywają się pikniki niepodległościowe, biegi uliczne, koncerty, uroczyste msze święte czy też różnego typu marsze. W przeddzień w ostatnim dniu roboczym w przedszkolach i szkołach dzieci i młodzież śpiewa hymn narodowy.

Bastylia i Dzień Niepodległości

A jak to jest w innych krajach? Większość z nas kojarzy Święto Narodowe Francji (fr. Fête nationale française) – najważniejsze święto narodowe Republiki Francuskiej celebrowane 14 lipca. Jest ono organizowane dla upamiętnienia szturmu na Bastylię (1789 r.). Głównym elementem świętowania ustanowionego 6 lipca 1880 r. święta jest parada wojskowa na Polach Elizejskich oraz pokazy sztucznych ogni w wielu miastach Republiki.

Nie obca jest też nam data 4 lipca, czyli Dzień Niepodległości (ang. Independence Day) obchodzony na pamiątkę podpisania Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych (Declaration of Independence). Amerykanie swoje święto obchodzą oficjalnie od 1870 r. Świętowaniu nieodłącznie towarzyszą różne imprezy okolicznościowe i parady, festyny i pikniki, a dzień kończy się pokazami sztucznych ogni.

Święta niepodległości u naszych sąsiadów [4]

Niemcy

Niemcy 3 października obchodzą Dzień Jedności Niemiec (niem. Tag der Deutchen Einheit). Upamiętnia ono połączenie Republiki Federalnej Niemiec i Niemieckiej Republiki Demokratycznej, które nastąpiło 3 października 1990 r. Nazwa święta upamiętnia nie zjednoczenie, a jedność Niemców i jest świętem federalnym.

Czechy i Słowacja

Czechy i Słowacja powstały z rozpadu państwa o nazwie Czechosłowacja. Słowacja obchodzi Święto ustanowienia Republiki Słowackiej (Deň vzniku Slovenskej republiky). Święto przypada 1 stycznia na dzień pokojowego podziału Czechosłowacji, który nastąpił 1 stycznia 1993 r. Ten sam dzień na świętowanie niepodległości przyjęła Republika Czeska. Jednak Czesi 28 października obchodzą jest jeszcze jedno Święto Republiki Czechosłowackiej.  Upamiętnia ono dzień założenia niepodległego państwa w 1918 roku i jest największym czeskim świętem państwowym.

Ukraina

Na Ukrainie Święto Niepodległości (День незалежності України) przypada 24 sierpnia. Dzień ten upamiętnia uchwalenie Deklaracji Niepodległości Ukrainy od ZSRR w 1991 roku.

Białoruś

Białoruś swoje Święto Niepodległości obchodzi w dniu 3 lipca od 1996 r. jako Dzień Niepodległości Republiki Białoruskiej (Дзень Незалежнасцi). Co ciekawe, władze Białorusi zmieniały kilkukrotnie swoje narodowe święta w ciągu ostatnich  lat. Dzień Wolności było świętem przypadającym 25 marca, dla upamiętnienia powstania niepodległego państwa białoruskiego. Nastąpiło to po podpisaniu traktatu brzeskiego 3 marca 1918 r. na mocy którego 25 marca 1918 r ogłoszono postawnie Białoruskiej Republiki Ludowej. Obecnie święto obchodzi głównie białoruska opozycja. Do 1996 r. obchodzono oficjalnie Święto Niepodległej Białorusi na pamiątkę ogłoszenia 27 lipca 1990 r. niepodległości od Związku Radzieckiego.

Litwa

Litwa ma dwa święta dotyczące niepodległości. Obywatele Republiki Litewskiej świętują w dniu 16 lutego Święto Odrodzenia Państwa Litewskiego. 16 lutego 1918 roku ogłoszono Akt Niepodległości Litwy (lit. Lietuvos nepriklausomybės aktas). Drugim świętem na Litwie jest Święto Odzyskania Niepodległości Republiki Litewskiej (Lietuvos nepriklausomybės atkūrimo diena) przypadające 11 marca na pamiątkę odzyskania przez Litwę niezależności od ZSRR i uzyskania pełnej suwerenności państwowej 11 marca 1990 r.

Rosja

W Federacji Rosyjskiej od 12 czerwca od 2001 roku Rosjanie obchodzą Dzień Rosji (День России). Jest to najważniejsze państwowe święto Federacji Rosyjskiej. Ustanowiono je na pamiątkę przyjęcia deklaracji o suwerenności Rosji w dniu 12 czerwca 1990 r przez I Zjazd Deputowanych Ludowych RSFSR.

Źródła:

[1] F. Szymczak, Etykieta dla organizacji, czyli wykorzystanie elementów protokołu dyplomatycznego w wymiarze międzykulturowym, Difin, Warszawa 2018, s. 115

[2] http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19970820793/O/M19970793.pdf

[3] F. Szymczak, Etykieta dla organizacji, czyli wykorzystanie elementów protokołu dyplomatycznego w wymiarze międzykulturowym, Difin, Warszawa 2018, s. 52

Portal: http://dniwolne.eu

Foto Waszyngton: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fourth_of_July_fireworks_behind_the_Washington_Monument,_1986.jpg

Foto Litwa Kurier Wileński https://kurierwilenski.lt/2019/03/12/11-marca-swieto-obywateli-litwy-wszystkich-narodowosci/