Żałoba narodowa

Żałoba jest zawsze emocjonalnym przeżyciem po stracie bliskiej osoby. Jest ono bardzo intymne, gdy w gronie najbliższych i przyjaciół opłakujemy śmierć w rodzinie. Natomiast gdy umiera osoba zasłużona dla społeczności lokalnej, dla narodu czy państwa, to żal i smutek po jej stracie dotyka wielką rzeszę osób, a nawet cały naród. 

Oznakami żałoby jest wywieszenie flag państwowych czy samorządowych z kirem, jak też opuszczenie do połowy flag wciągniętych na masztach. Niektóre instytucje (np. szkoły wyższe) zwyczajowo w czas żałoby wywieszają czarne flagi. Dobrą praktyką jest też odwoływanie imprez rozrywkowych (koncerty, rozgrywki sportowe) na danym obszarze w czasie obowiązywania żałoby.

W gminie ogłoszenie żałoby następuje powołując się na art. 31 ustawy o samorządzie gminnym. Żałoba na terenie gminy dotyczy urzędów oraz instytucji gminnych. W na terenie województwa żałobę ogłasza wojewoda. Żałoba dotyczy wszystkich organów administracji rządowej działających na terenie danego województwa. W tym przypadku podstawą prawną jest ustawa  o wojewodzie i administracji rządowej. Również prezydenci miast mogą ogłaszać żałobę, kierując się wydawanymi aktami wewnętrznymi (decyzją Prezydenta) skierowanymi do jednostek podległych.

W państwach żałobę narodową ogłaszają władze państwowe po śmierci wybitnej i zasłużonej dla kraju osoby. Bywa też ogłaszana z powodu znaczącej katastrofy znaczącej dla danego państwa (katastrofa naturalna czy zamach). Przy żałobie narodowej ogranicza się organizowanie imprez masowych. Oznakami żałoby są opuszczone flagi państwowe do połowy masztów, w środkach masowego przekazu zmiana witryn internetowych z kolorowych na odcienie szarości (w tym logotypy i całe strony; w radio emitowanie muzyki stonowanej, a stacje telewizyjne oznaczają się czarnym logiem czy też umieszczoną przy znaku stacji czarnej wstążce.

W różnych krajach istnieje zróżnicowana polityka co do ustanawiania żałoby narodowej. Niektóre kraje tylko raz ogłaszały żałobę narodową ku czci śmierci przywódców, na przykład  Zjednoczone Emiraty Arabskie 2 listopada 2004 r. w dniu śmierci Zaida ibn Sultana an-Nahajana – władcy emiratu Abu Zabi), Tajlandia 14 października 2016 r. 30 dni żałoby po śmierci króla Tajlandii Bhumibola Adulyadeja czy w Singapurze 9 października 2015 r. Żałoba trwała 7 dni po śmierci pierwszego premiera Singapuru Lee Kuan Yew. Natomiast Rosja należy do krajów z najdłuższą listą żałoby narodowej, gdyż od 1993 było 31 smutnych wydarzeń objętych żałobą narodową.

W Polsce żałoba narodowa jest umiejscowiona w prawie. Regulacje dotyczące żałoby narodowej zawarte są w ustawie o o godle, barwach i hymnie RP oraz o pieczęciach państwowych. Formalnie akt ogłoszenia żałoby narodowej w formie rozporządzenia podpisuje Prezydent RP z kontrasygnatą Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie żałoby narodowej skutkuje opuszczeniem flag państwowych do połowy masztu w kraju jak też na budynkach polskich ambasad i urzędów konsularnych za granicą.

źródła: